Wat is een cultuurshock?
De meeste mensen krijgen een cultuurshock wanneer ze met een cultuur in aanraking komen die teveel verschilt van hun eigen cultuur. Ze moeten zich aanpassen aan deze nieuwe situatie en dat is erg lastig. Er zijn grofweg 5 cultuurshock fases waar verschillende emoties, gevoelens en manieren van omgang bij komen kijken. Mensen kunnen zich verward voelen, of nerveus en gefrustreerd, maar ze kunnen ook enthousiast en blij zijn. De cultuurshock fases zijn gelijk voor de meerderheid van de mensen die in het buitenland gaan wonen (expats ) en worden vaak pas na een poos herkent. Een cultuurshock kan erg verwarrend zijn en het kan voorkomen dat je het gevoel hebt in een emotionele achtbaan te zitten, maar er zijn veel dingen die je kunt doen om de impact van een cultuurshock te beperken.
Mocht je moeite hebben met de cultuurshock, dan kun je altijd professionele hulp overwegen. Ik kan je tijdens dit proces begeleiden. Ga naar meld je hier aan. (Afhankelijk van de zorgverzekeraar kunnen sommige behandelingen vergoed worden).
Wat zijn de symptomen van een cultuurshock?
- Somberheid.
- Eenzaamheid.
- Melancholie.
- Heimwee.
- Gevoel verdwaald te zijn.
- Stemmingsschommelingen.
- Gevoel kwetsbaar te zijn.
- Irritaties en pijn.
- Hygiëne obsessie.
- Erg bezig zijn met gezondheid.
- Slaapproblemen.
- Frustratie.
- Licht ontvlambaar.
- Gevoel je identiteit kwijt te zijn.
- Weinig zelfvertrouwen.
Noot: als je deze cultuurshock symptomen herkent, raadpleeg dan een therapeut of arts. Deze symptomen kunnen overlappen met bepaalde psychiatrische stoornissen.
Hoe kun je omgaan met de cultuurshock fases?
Voordat je daadwerkelijk gaat verhuizen is het erg belangrijk om jezelf goed voor te bereiden. Met de pagina: expat problemen zal je zeker al een heel eind op weg geholpen worden.
Cultuurshock fase 1: de honeymoon fase.
De honeymoon fase is de eerste fase die je tegenkomt als je in het buitenland komt te wonen. Je bent waarschijnlijk enthousiast over je verhuizing en kijkt uit naar alle nieuwe dingen die je zult meemaken. Daarnaast is het geweldig om je nieuwe en leuke ervaringen te kunnen delen met vrienden en familie. Met zoveel nieuwe ervaringen en indrukken is het bijna onmogelijk om je somber te voelen. Van alle cultuurshock fases is deze fase een erg prettige om mee te maken. Vandaar dat er voor deze fase geen tips nodig zijn. De honeymoon fase kan een paar dagen tot een paar weken duren.
Cultuurshock fase 2: de afwijzingsfase.
Voor sommige expats is dit de lastigste cultuurshock fase. De afwijzingsfase begint vaak nadat je een (cultureel) misverstand hebt op het werk of wanneer je afspraken maakt voor klusjes aan het huis/appartement. Voor andere expats wordt het begin van de afwijzingsfase gemarkeerd doordat ze (het leven) thuis missen. Frustratie, woede en het uiten van kritiek is erg gewoon in deze fase. Deze gevoelens komen langzaam opzetten wanneer je de verschillen tussen de nieuwe cultuur en je eigen cultuur ziet. Kleine verschillen kunnen irritant en frustrerend worden. Bijvoorbeeld: je kunt je favoriete eten of shampoo niet krijgen, het weer verschilt erg van thuis, of simpelweg een andere manier van aanpak vergeleken met thuis (betalen van rekeningen, bijvoorbeeld). Ook culturele misverstanden kunnen gemakkelijk overgaan in conflicten. Als je uit een cultuur komt waar het normaal is om op tijd te zijn voor een afspraak, dan is het frustrerend als mensen van de nieuwe cultuur stelselmatig een kwartier te laat zijn (omgekeerd geldt dit ook). Uiteindelijk kan je je in deze cultuurshock fase eenzaam gaan voelen, kan je je gaan isoleren en komt de heimwee erg opzetten. Mocht je moeite hebben met eenzaamheid, dan is de volgende pagina waarschijnlijk een uitkomst voor je: omgaan met eenzaamheid. Hoewel deze cultuurshock fase een eeuwigheid lijkt te duren, duurt hij vaak maar een paar weken tot een paar maanden.
(Advertentie. Scroll naar beneden om verder te lezen.)
Hoe kan ik met deze cultuurshock fase omgaan?
- Sta er open in: observeer een situatie en probeer je oordeel achterwege te laten. Jouw oordeel zal alleen maar een negatieve impact hebben op je ervaring. Dit zorgt ervoor dat het lastiger wordt om te integreren in het nieuwe land/ je aan te passen aan de nieuwe cultuur.
- Stop met vergelijken: bij het zoeken naar dingen die je kunt vergelijken met thuis zul je altijd dingen vinden waarbij ‘thuis’ er beter uit komt. De rest zul je simpelweg negeren (in deze fase). In andere woorden: door te vergelijken zul je je altijd slechter voelen. De heimwee en frustratie zullen alleen maar toenemen. En dat zorgt er weer voor dat het lastiger wordt om te wennen aan de nieuwe cultuur.
- Accepteer verschillen: je verblijft nu in een andere cultuur dus het is belangrijk om te accepteren dat men in de nieuwe cultuur anders leeft, denkt en zich gedraagt. Dit zal gemakkelijker gaan wanneer je achter hun motivaties kunt komen.
- Verwacht niet al te veel: Hoe hoger je verwachtingen van de nieuwe cultuur/stad, hoe groter de kans dat je teleurgesteld raakt wanneer de hoge verwachtingen niet waargemaakt worden. Door je verwachtingen naar beneden bij te stellen zal het gemakkelijker worden om nieuwe ervaringen en veranderingen te kunnen waarderen.
- Communiceer met locals: door te praten met locals kom je meer te weten over hun achtergrond. Probeer iemand te vinden bij wie je je comfortabel voelt en waarbij je je gevoelens kunt uiten en met wie je over de verschillen kunt praten.
Cultuurshock fase 3: globale aanpassing.
Op dit moment ben je gewend geraakt aan het leven in je nieuwe stad/land en de bijhorende levensstijl. Langzaamaan leerde je de weg kennen in je omgeving en de kleine culturele verschillen storen je niet meer. De meeste mensen begrijpen waar de irritatie en frustratie vandaan kwamen. Je hebt een routine ontwikkeld en dat maakt het leven een stuk gemakkelijker. Nu kun je je eindelijk volledig richten op je gezinsleven, je werk en je hobby’s en sport. Tegelijkertijd kost het je minder energie om je aan te passen aan nieuwe dingen of veranderingen. Het lijkt erop dat je gesetteld bent.
Helaas zijn er nog steeds een aantal dingen die voor een klein beetje irritatie kunnen zorgen. De meeste expats voelen zich nog steeds een buitenstaander/buitenlander. Algehele integratie is nog steeds lastig en je voelt je nog niet helemaal geaccepteerd. Of je mist de klik die je hebt met mensen thuis. Voor sommigen is het ook mogelijk om bepaalde culturele frustraties te blijven houden. Dit is een erg lastige cultuurshock fase, omdat je je een stuk beter voelt dan voorheen, maar nog steeds niet helemaal 100%.
Hoe kan ik met deze cultuurshock fase omgaan?
- Accepteer het feit dat je je nog steeds aanpast: hoewel je je veel beter voelt, ben je je dus nog aan het aanpassen. En bij aanpassing hoort nu eenmaal frustratie en irritatie. Ondanks het feit dat je je beter kunt aanpassen, kost aanpassen nog steeds tijd en energie.
- Ga niet forceren: hoe harder je probeert om te integreren of je aan te passen, hoe lastiger het zal zijn. Mensen die forceren zijn vaak niet helemaal zichzelf. En vroeg of laat kom je jezelf tegen. Neem alles zoals het komt, observeer en je zult zien dat je je beter kunt aanpassen.
- Stel je verwachtingen bij: Het kostte je jaren om de vrienden te krijgen die je thuis hebt, dus verwacht niet dat je deze vrienden binnen een paar maanden kunt vervangen voor vrienden die je in je nieuwe omgeving leert kennen. Het is beter om meerdere vrienden te hebben waarmee je op een bepaald vlak klikt, dan om te blijven zoeken naar die 2 vrienden waarmee je de perfect klik hebt.
Cultuurshock fase 4: dieper gaande aanpassing.
Je richt je nu op familie en werk. Je bent helemaal gesetteld. En nu je eindelijk gesetteld bent, richt je je automatisch weer op verschillen in cultuur, manier van leven en sociale omgang. Misschien kom je erachter dat het te lastig is om bepaalde culturele verschillen te accepteren. Denk hierbij aan de manier waarop mensen met je praten, de vragen die ze je (niet) stellen, de fysieke afstand tussen jullie tijdens een gesprek. Of misschien de directheid, onbeschoftheid of beleefdheid van mensen, hun gedrag in winkels en op de weg.
In deze cultuurshock fase merk je de verschillen meestal alleen op als je je irriteert of als je gefrustreerd bent. Het besef dat je je niet kunt gedragen zoals thuis kunnen je van slag maken, waardoor de frustratie zelfs groter wordt. Je probeert zoveel als je kunt, maar het kost je erg veel energie.
Hoe kan ik met deze cultuurshock fase omgaan?
- Ventileer!: hoe langer je je frustraties opkropt hoe groter de explosie uiteindelijk zal zijn. En vaak is die explosie erg slecht getimed. Het is belangrijk om je frustratie te uiten. Praat erover met vrienden, familie of richt je tot een online forum. Anderen vinden het heerlijk om van hun frustraties af te komen door zich te richten op sport en spel. Perfect!
- Verdiep je meer in de cultuur: het begrijpen van situaties, gedrag en verwachtingen maken het gemakkelijker om ze te accepteren. Lees erover of praat met een local die je vertrouwen kunt. Zij zullen je graag vertellen over hun cultuur.
- Accepteer dat zij niet zullen veranderen: je leeft in een nieuwe cultuur en je verblijft dus op hun territorium. Verwacht daarom niet dat zij zich gaan aanpassen aan jou. Als Fransen arrogant zijn, de Amerikanen onecht overkomen, de Engelsen veel te beleefd (en zo voorts) dan weet je wat je te wachten staat. In deze cultuurshock fase kom je erachter dat zij niet zullen veranderen. Jij bent degene die zich moet aanpassen.
- Analyseer je eigen cultuur.: Is jouw cultuur zo geweldig? Is alles perfect? Of zijn er dingen die je niet zo leuk vindt aan je eigen cultuur? Iedere cultuur heeft goede en mindere goede punten. Het is geen zonde om je eigen cultuur kritisch te bekijken en om bepaalde culturele normen en waarden te vervangen voor die van een andere cultuur.
(Advertentie. Scroll naar beneden om verder te lezen.)
Cultuurshock fase 5: Aanpassing.
Uiteindelijk ben je dan toch bij de laatste cultuurshock fase aangekomen. Nu kun je de verschillen helemaal accepteren. Je hebt je eigen cultuur kritisch beoordeeld en bepaalde gewoontes, rituelen en gedragingen overgenomen. Daarnaast kun je ook lachen om je eigen cultuur. Je voelt je meer en meer geaccepteerd en je zult opmerken dat je bepaalde dingen ‘thuis’ vreemd begint te vinden of zelfs stom, vies, kortzichtig etc.. Het is belangrijk om te realiseren dat je langzaam aan het veranderen bent. Je eigen identiteit verandert en je kunt nu boven je eigen cultuur, gewoontes en normen hangen en ze bekijken vanuit iemand anders’ perspectief. In deze cultuurshock fase voel je de afstand tussen jezelf en de cultuur van ‘thuis’ groeien. Het is niet veel, maar zeker merkbaar.
Als je moeite hebt met een cultuurshock fase, blijf daar dan niet te lang in hangen. Zoek een therapeut die je door dit proces heen kunt lozen. Zorg ervoor dat deze therapeut de situatie begrijpt.