Het hebben van narcistische ouders.

Narcisme feiten – infographic

Het kind zijn van een narcistische moeder of vader is zwaar, om het zacht uit te drukken. Narcistische ouders stellen kun kinderen bloot aan emotionele, psychische en soms ook fysieke mishandeling. Daarbij maken narcistische ouders gebruik van mind games om te krijgen wat ze willen, om onterecht met de eer te strijken (van datgene dat het kind bereikt heeft) of om gevoelens van schaamte en schuld op te wekken bij hun kinderen.
Daar bovenop hebben narcistische ouders twee maskers: eentje voor de buitenwereld en eentje voor thuis. Voor de buitenwereld komt de narcistische moeder of vader vaak over als erg vriendelijk, charmant en sociaal. Thuis, daarentegen, laat de narcistische ouder een heel andere kant van zichzelf zien. Voor kinderen is het erg verwarrend, frustrerend en pijnlijk om te zien dat hun ouders zich zo anders gedragen in sociale situaties, omdat niemand zal geloven dat die ‘lieve’ vader of moeder eigenlijk een verschrikkelijk mens is.

Bij Barends Psychology Practice wordt steun en begeleiding geboden aan mensen die leven met een narcist. Meld je hier aan om een gratis introductiesessie te boeken. (Afhankelijk van de zorgverzekeraar kunnen sommige behandelingen vergoed worden).

Waarom gedraagt een narcistische moeder of vader zich zoals hij of zij doet?

Voor kinderen van narcistische ouders is het extreem lastig om te begrijpen waarom hun ouders zich gedragen zoals ze doen. Hun ouders tonen weinig tot geen liefde, interesse, toewijding en vriendelijkheid zoals andere ouders dit wel zouden doen. Daarentegen zijn ze wel manipulatief, egoïstisch, gemeen, ongeïnteresseerd, niet toegewijd en soms zelf wreed. Maar waarom?

Narcistische ouders zien hun kinderen als verlenging van zichzelf of als last. Zolang je geen bedreiging vormt voor je moeder of vader, en zolang je ze trots kunt maken, zijn ze OK tegen je, of houden ze zich niet met je bezig. Maar op het moment dat je lastig wordt of dat je niet aan hun verwachting voldoet, dan word je een obstakel, een probleem, waar ze liever niets mee te maken willen hebben.

Helaas voor de narcistische moeder of vader zijn kinderen authentieke individuen die zich moeten ontwikkelen en verkennen en hebben ze behoeften en verlangens. Maar volgens de narcist moet het kind doen wat hij vindt dat belangrijk is. Hoewel, er is een uitzondering:

Het gouden kind tegenover het zwarte schaap.

Het gouden kind: Soms behandelen narcistische ouders hun zoon of dochter als gouden kind. Een gouden kind kan nooit iets verkeerd doen, is de slimste en het beste in alles… tenminste in de ogen van de ouders. Zij laten dit kind ook geloven dat de beter zijn dat anderen en worden vaak voorgetrokken. Volgens de narcist is het gouden kind een verlenging van zichzelf. En omdat de narcist perfect is (volgens zichzelf), moet de verlenging van zichzelf (het gouden kind) ook perfect zijn. Dit betekent dat het ‘gouden kind’ fout op fout kan stapelen, terwijl de narcistische ouder altijd het hand boven het hoofd houdt van het ‘gouden kind’. Mensen met narcisme hebben immers erg veel problemen met toegeven dat zij (of hun verlengstuk – het gouden kind) niet volmaakt en geweldig zijn.

Het zwarte schaap: Soms behandelen ze hun kind als het zwarte schaap. Alles wat het zwarte schaap doet, is verkeerd of niet goed genoeg en ze krijgen overal de schuld van (vaak ten onrechte). Het zwarte schaap staat symbool voor alles dat mis gaat in de familie. Dat kind kan dus niets goed doen, omdat het de vertegenwoordiging is van slecht en fout. Een narcist is perfect volgens zichzelf, dus als er iets verkeerd gaat, dan moet dat zijn vanwege iets/iemand anders (het zwarte schaap). Het zwarte schaap wordt gekleineerd en goede prestaties worden naar beneden gehaald.

Het gouden kind of het zwarte schaap zijn komt vaker voor bij gezinnen met meerdere kinderen. Soms wisselt de narcistische moeder of vader van favoriete kind, maar vaak blijft het gouden kind altijd het gouden kind. Een mogelijke verklaring voor het wisselen tussen favoriete kinderen is de totale controle die de narcistische ouder dan blijft hebben over de situatie.

(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)

Het dragen van twee maskers.

Zoals hierboven aangegeven gedragen narcistische ouders zich in sociale situaties anders dan thuis. Maar waarom doen ze dat?

Narcisten kunnen erg arrogant en zelfverzekerd overkomen, maar ze zijn dat niet. Narcistische mensen zijn onzeker en hebben constante aandacht en admiratie nodig om zich goed te (blijven) voelen over zichzelf.

Voor de buitenwereld komen ze over als zijnde sociaal, charmant, grappig en vriendelijk, omdat dit de snelste manier is om het broze zelfvertrouwen een boost te geven. Het is gemakkelijker om op te scheppen over je eigen prestaties of die van je kind. En dat is precies waar narcisten naar op zoek zijn. Zo komt het voor dat zij ‘onder het mom van een grapje’ hele nare opmerkingen kunnen maken naar het kind dat het zwarte schaap is. Vaak halen ze een goede prestatie van hun kind aan om vervolgens alle credits op te eisen.
Als jij (als vriend/kennis/familielid) ze niet adoreert, complimenteert of ze niet genoeg aandacht geeft, dan mogen zij jou niet.

Thuis, daarentegen, gedragen ze zich heel anders. Thuis is waar je de echte narcist ziet. Daar mishandelen zij hun kinderen emotioneel, psychisch en soms ook fysiek. Zij doen dit omdat dit ze een goed gevoel geeft, het geeft ze een gevoel van macht, zij hebben de touwtjes in handen, en ze zijn superieur aan hun kinderen. Zij hebben dit nodig om hun ego te voeden. Als jij, als kind zijnde, ervoor kunt zorgen dat zij zich goed voelen over zichzelf, dan heb je kans dat je minder last van ze hebt… maar op het moment dat jij een bedreiging voor ze vormt, dat jij ergens goed in bent, of jij je niet gedraagt zoals zij dat willen, dan zul je gestraft worden! En dat maakt het leven voor hun kinderen zo lastig: je weet niet hoe je je moet gedragen, omdat de narcistische ouder ineens iets anders van je kan verlangen. Je loopt dus constant op eieren. Je bent bang om iets te doen, waardoor je ouders weer ontploffen. Je kunt de spanning voelen en van het ene op het andere moment verandert alles thuis. Ze gebruiken verschillende manieren om je te straffen: door je te negeren, te bedreigen, chanteren, je een schuldgevoel aan te praten (doordat jij zo slecht piano speelt, sta ik voor paal) of door je extreem kort te houden.

Hoe mishandelen narcistische ouders hun kinderen?

Er zijn verschillende manieren voor een narcistische ouder om hun kinderen te straffen en te mishandelen. Hier staan een paar veel gebruikte methoden:

Emotionele chantage: De narcistische moeder of vader zal krijgen wat zij of hij wilt. Hiervoor gebruiken ze emotionele chantage. Dit kunnen ze op verschillende manieren toepassen. Hier een paar voorbeelden om te laten zien wat ik bedoel:
– ˝Als jij dit aan de vader vertelt, dan gaan we scheiden en dan is dit Jouw schuld˝ – zij willen dat jij voor altijd zwijgt.
– ˝Doordat ik zwanger raakte van jou kan ik nu niets leuks meer doen˝ – zij willen dat jij je schuldig voelt en je alles doet om het goed te maken.
– ˝Als jij de beste van de klas wordt, zal ik ontzettend veel van je houden˝ – zij willen dat jij extreem hard studeert.
– ˝Als jij zo doorgaat krijg ik hoofdpijn˝ – ze willen rust.
Buitensporig strenge opvoeding: Door alles wat jij doet en zegt te controleren, blijf je afhankelijk van hun. Doordat je afhankelijk bent, behouden zij de controle over jou. Door een kind zo op te voeden, kan het kind enorme problemen krijgen op gebied van autonomie en zelfvertrouwen, en kan dit leiden tot besluiteloosheid en onzekerheid bij veel (gemakkelijke) beslissingen.
Strijken met jouw eer: Als jij succesvol wordt, iets bereikt of aantrekkelijk bent, dan zullen jouw narcistische ouders zeggen dat het door hem of haar komt. Daarbij komt dat jij je dan ook nog eens dankbaar moet opstellen naar je ouders toe. Op deze manier leer je nooit te genieten van je prestaties… je zult je altijd voelen alsof je het aan je ouders te danken hebt. En tegelijkertijd, doordat je ouders met jouw eer willen strijken, moet jij constant ver boven het gemiddelde presteren. Dit zorgt voor extra stress!
Geen erkenning van emoties: Jouw narcistische moeder of vader erkent vaak je emoties, behoeften of verlangens niet. Soms voelen ze geen empathie voor je (of willen ze dat niet). In andere woorden: wanneer jij iets met hen wilt delen dat jou aan het hart gaat, dan zul je waarschijnlijk de volgende reacties kunnen verwachten: (1) ze negeren je/het, (2) ze praten er overheen (of overtreffen je met een eigen verhaal), (3) gebruiken die behoefte of dat verlangen tegen je, of (4) zorgen ervoor dat jij je schuldig voelt voor het hebben van die verlangens, behoeften etc.

Andere manieren waarop narcisten hun kinderen mishandelen:

Misbruikend gedrag van narcistische ouders

Liegen tegen het kind / niet te vertrouwen zijn.
Verwaarlozen van de behoeften van een kind.
Negeren van een kind/ kind het gevoel geven dat het niet belangrijk is voor de ouder.
Negeren van de persoonlijke grenzen die een kind heeft.
Ervoor zorgen dat het kind afhankelijk wordt van de ouder.
Manipuleren en straffen voor plezier.
Erg inconsequent zijn: Vandaag A zeggen en morgen B zeggen/doen.
Alles wat een kind met ze deelt vroeg of laat tegen hun gebruiken.
Het kind beledigen.
Ontkennen van de identiteit van het kind.
Het kind het gevoel geven dat het gek is.

Daarbij komt dat ze ook nog eens een heleboel mind games gebruiken om te krijgen wat ze willen. Lees meer over deze mind games, ga naar: Leven met een narcist.

(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)

Welke problemen hebben kinderen van narcistische ouders wanneer ze zelf ouder worden?

Het is geen verrassing dat kinderen van narcistische ouders veel psychische klachten hebben. Opgroeien zonder onvoorwaardelijke liefde, zonder de aandacht, zorg en toewijding die een kind nodig heeft, is extreem lastig…. tel hierbij op dat de narcistische ouder erg egoïstisch is, constant bewonderd wil worden en erg onvoorspelbaar is, en je kunt er zeker van zijn dat de kinderen van narcisten zelf verschillende problemen kunnen ontwikkelen. Een aantal hiervan heb ik opgesomd:

Jeugdtrauma, of complexe PTSS.
Negatief zelfbeeld (het gevoel hebben dat je altijd alles fout doet.
Codependency (je moeders’ of vaders’ gedrag (onbewust) verdedigen).
Intense schaamte (niet in staat zijn om te voldoen aan je moeders’ verwachtingen).
Onderontwikkelde identiteit (het moeten negeren van de eigen behoeften en wensen).
Niet in staat zijn onvoorwaardelijk van iemand te houden/ vertrouwensproblemen hebben (onbewust wacht je totdat iemand je in de steek laat).
Angstklachten (helemaal als het gaat om vriendschappen en relaties).
Hebben van ongezonde relaties (partners lijken soms op de narcistische ouders).
Zelf een narcist worden (helemaal als je het gouden kind bent).
Het moeten accepteren dat jouw moeder niet van je houdt zoals andere moeders van hun kinderen houden.

Omgaan met deze psychische problemen kan erg lastig zijn als je dit alleen wilt doen. Een paar sessies met een therapeut kan je helpen de situatie te accepteren, je jeugdtrauma’s te verwerken, je negatieve zelfbeeld te veranderen, te werken aan je onderontwikkelde identiteit en je angstklachten. Meld je hier aan voor een gratis eerste sessie. Voor degene die het eerst zelf wilt proberen, hier wat tips:

Hoe werkt zelfhulp?

Er zijn 5 zelfhulp fases die kinderen van narcistische ouders tegenkomen. Denk eraan dat het normaal is om van de ene fase over te springen naar de andere en weer terug.

Acceptatie
Accepteer het feit dat jouw narcistische ouders er niet voor je kunnen zijn zoals andere ouders dat wel kunnen voor hun kinderen. Dit is een erg lastige stap, maar wel de belangrijkste. Het is voor ieder kind lastig om te realiseren dat jouw moeder of vader niet onvoorwaardelijk van je houdt, weinig empathie toont, en alleen maar om zichzelf geeft. Een goede manier om dit proces te versnellen is door te stoppen met vergelijken. Vergelijk jouw moeder niet met moeders van vrienden. Sta erbij stil dat jouw ouder een psychische stoornis heeft (je kunt van iemand met een stoornis niet verwachten dat diegene in alles normaal is. Zo iemand heeft beperkingen). Praat over je jeugd met een therapeut of een goede vriend; iemand die niet zal oordelen, iemand die je begrijpt. Door over je verleden en de problemen te praten versnel je het acceptatie proces.

Ontkenning
Ontkenning is een verdedigingsmechanisme, iets dat je nodig had als kind om te overleven en om jezelf te blijven ontwikkelen. Omdat iedereen liefde en empathie nodig heeft, is het erg lastig voor een kind om ouders te hebben die dit niet kunnen geven. Ouders zouden ‘perfect’ moeten zijn, dus moet er een andere reden zijn waarom ze zich zo vreemd gedragen… Nu je volwassen bent, is het tijd om te stoppen met ontkennen en om te gaan inzien wat je ouders wel en niet kunnen. Onthoud dat jij Niets verkeerds gedaan hebt. Jouw ouders zijn degenen die jou niet konden geven wat je als kind nodig had.

(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)

Hoop
Vanaf het moment dat je een peuter bent, probeer je ervoor te zorgen dat je narcistische ouders van je houden en je mogen, maar het is je nooit gelukt. Iedere keer weer probeer je iets nieuws uit zodat je moeder trots is op je, doe je dingen die zij wilt dat jij doet om conflicten te voorkomen. Helaas is het de hoop die verstikkend werkt… de hoop dat jouw moeder of vader zal veranderen in de ouder die jij zo graag wil hebben… Probeer die hoop te negeren, probeer ieder positieve gebaar als een leuke verrassing te zien. Stel je verwachtingen naar beneden bij.

Boosheid
Kinderen van narcisten voelen zich gewoonlijk erg boos wanneer ze zich realiseren dat hun emotionele behoeften niet beantwoord werden en dat deze verwaarlozing hun ontwikkeling negatief beïnvloed heeft. Woede is een erg eenvoudige en soms erg effectieve manier om met frustraties en gevoelens van hulpeloosheid om te gaan. Woede onderdrukken werkt contraproductief en kan resulteren in woede-uitbarstingen. Als je jezelf toestaat om zo nu en dan eens boos te zijn, en je iemand het om tegen te praten (iemand die je begrijpt en weet waar je woede vandaan komt), dan zul je je beter gaan voelen.

Depressie
Soms zul je je depressief voelen. Kinderen van narcistische ouders kunnen zich somber, leeg en waardeloos voelen, omdat ze zich realiseren dat ze geen normale ouder-kind relatie hebben, dat er nooit van ze gehouden wordt zoals ouders dat kunnen, en dat ze voor altijd met deze ouders moeten blijven omgaan. Hoewel het normaal is om je af en toe somber te voelen, omdat je alles aan het verwerken bent, probeer jezelf niet teveel in de depressie te werken. Voor zelfhulp tips om uit een depressie te geraken, ga naar: wat te doen tegen een depressie?

Bij Barends Psychology Practice wordt steun en begeleiding geboden aan mensen die leven met een narcist. Meld je hier aan om een gratis introductiesessie te boeken. (Afhankelijk van de zorgverzekeraar kunnen sommige behandelingen vergoed worden).