Wat is een paniekstoornis?

22,7% van de mensen heeft ooit een paniekaanval [1], en tussen de 3,7 en 4,1% van de mensen in de Verenigde Staten en 2% van de Europeanen heeft ooit een paniekstoornis [1],[2],[3]. Paniekaanvallen en paniekstoornissen kunnen iemands functioneren in het dagelijks leven enorm verstoren, zeker omdat de meeste paniekaanvallen (onbewust) gelinkt worden aan de situaties/locaties waar(in) de paniekaanval plaatsvond, zoals bijvoorbeeld in een supermarkt. Veel voorkomende paniekaanval symptomen zijn hartkloppingen [4],[5], duizeligheid [4], zweten (bij mannen) [5] en trillen of beven (bij vrouwen) [5].
Paniekaanvallen kunnen vanuit het niets ineens opkomen, en ze kunnen je het gevoel geven dat het niet meer over gaat. Als iemand meerdere paniekaanvallen heeft en ze hardnekkig zijn, kun je spreken van een paniekstoornis. Je kunt ook een paniekstoornis hebben als je geen paniekaanvallen hebt, maar wel hevige angst ervaart. In het laatste geval vermijden mensen met een paniekstoornis vaak de situaties waarin ze een paniekaanval krijgen.
Hoewel een paniekaanval niet lang duurt, kunnen ze gevoelsmatig een eeuwigheid duren en je het gevoel geven dat je dood gaat. Paniekaanvallen (evenals een paniekstoornis) zijn goed te behandelen. In sommige gevallen is een zelfhulp-pagina al voldoende. Op deze pagina vind je informatie over paniekaanvallen, een paniekstoornis en de kenmerken.
 

 

Bij Barends Psychology Practice worden paniekaanvallen en paniekstoornissen behandeld. Meld je hier aan om direct een gratis introductie sessie te boeken. (Afhankelijk van de zorgverzekeraar kunnen sommige behandelingen vergoed worden).

 
 

Voor meer informatie over paniekaanvallen:

• Wat veroorzaakt een paniekaanval?
• Diagnose.
• Hoe worden paniekaanvallen en paniekstoornissen behandeld?
• Hoe kun je paniekaanvallen het beste voorkomen?
• Heb ik paniek klachten?
• Paniek feiten.
• Online behandeling voor paniekaanvallen.
• Terug naar de startpagina.

 
 

Wat is een paniekaanval?

Een paniekaanval is een plotseling opkomende hevige angst. Tijdens een paniekaanval ben je vaak kortademig, heb je een versnelde hartslag en kun je het gevoel krijgen gek te worden of dood te gaan. Tijdens een paniekaanval is de angst niet realistisch gezien de situatie waarin je je bevindt. Vaak is de situatie niet eens bedreigend. Vaak duurt een paniekaanval 10 tot 30 minuten, maar het kan ook voorkomen dat het een uur duurt. Het probleem bij een paniekaanval is dat deze je bang maakt voor een volgende paniekaanval. Hierdoor ga je extra letten op lichamelijke kenmerken (en interpreteer je die vaak verkeerd), waardoor je je meer zorgen gaat maken over een mogelijk nieuwe aanval. En uiteindelijk zul je deze dan ook krijgen (self-fulfilling prophecy). Na verloop van tijd ontwikkel je een hardnekkige angst voor het krijgen van een nieuwe paniekaanval. Hierdoor functioneer je steeds slechter in het dagelijks leven, en kan het gebeuren dat je een paniekstoornis ontwikkeld.
 
 

De kenmerken van een paniekstoornis.

Een paniekaanval heb je als je aan een aantal voorwaarden voldoet. Naast een korte periode met hevige angst, moet je ook voldoen aan tenminste vier van de volgende symptomen. Deze symptomen moeten hun piek (in hevigheid) binnen een paar minuten bereiken):

 
(Advertentie. Scroll naar beneden om verder te lezen.)

 

Van een paniekaanval naar een paniekstoornis.

Als je herhaaldelijk, hardnekkige paniekaanvallen hebt, of je lijdt aan hevige angst zonder paniekaanvallen, dan is het waarschijnlijk dat je een paniekstoornis hebt. Zoals eerder gezegd hebben mensen die last hebben van paniekaanvallen last van het verkeerd interpreteren van hun lichamelijke kenmerken, waardoor zij onterecht denken dat zij een nieuwe paniekaanval gaan krijgen. Deze angst voor een volgende aanval zorgt ervoor dat zo iemand uiteindelijk een bepaalde winkel of situatie gaat vermijden. De reden hiervoor is dat de eerdere aanval plaatsvond in die winkel of die situatie. Dit kan vervolgens leiden tot een paniekstoornis met agorafobie:
Het verkeerd interpreteren van bepaalde lichamelijke kenmerken werkt als volgt: iemand heeft een paniekaanval gehad in de plaatselijke supermarkt. Deze persoon kreeg last van hartkloppingen, zweten, duizeligheid, koude en warme rillingen, pijn op de borstkas en tintelingen in de vingers. Een week later gaat deze zelfde persoon weer naar dezelfde supermarkt. Echter, als deze persoon de supermarkt nadert voelt deze persoon de hartslag duidelijker, gaat deze persoon zweten en beginnen de vingers te tintelen. Vervolgens denkt deze persoon direct aan de vorige paniekaanval. Dit zorgt ervoor dat die persoon bang is dat er een nieuwe paniekaanval op komt zetten, waardoor de persoon rechtsomkeert maakt en naar huis gaat. De lichamelijke kenmerken verdwijnen weer, waardoor de persoon denkt dat de supermarkt ervoor zorgt dat deze persoon een paniekaanval krijgt.
Als je denkt een paniekstoornis te hebben, raadpleeg dan een psychiater of psycholoog. Hoe langer je wacht met het zoeken van behandeling, hoe vervelender dit kan worden. Bij Barends Psychology Practice wordt paniekstoornis online behandeld, hetgeen een stuk comfortabeler is voor iemand met paniekklachten.
 
 

Paniekstoornis met agorafobie.

Agorafobie kan zich ontwikkelen als iemand herhaaldelijk lichamelijke sensaties (die doen denken aan voorgaande paniekaanvallen) voelt als diegene buiten is (vaak alleen). Spoedig zal deze persoon minder naar buiten gaan, omdat buiten geassocieerd wordt met ‘onveilig’ en ‘paniekaanval’. Agorafobie is een stoornis waarbij de persoon angstig is in onbekende omgevingen, of wanneer de persoon weinig controle ervaart over een situatie. Agorafobie wordt vaak erger vanwege de bijkomende sociale schaamte (iemand is bang om een paniekaanval te hebben in bijzijn van anderen). Veelvoorkomende plekken die mensen met agorafobie vermijden zijn publieke plaatsen (bibliotheek of restaurant), menigten (Koningsdag in de stad), of reizen (korte afstanden met openbaar vervoer). Voor meer informatie over agorafobie, klik hier.
 
(Advertentie. Scroll naar beneden om verder te lezen.)

 
 

Literatuur:

• [1] Kessler, R. C., Chiu, W. T., Jin, R., Ruscio, A. M., Shear. K., & Walters, E. E., 2006. The epidemiology of panic attacks, panic disorders, and agoraphobia in the National Comorbidity Survey Replication. Arch. Gen. Psychiaty, 63, 415-424.
• [2] Grant, B. F., Hasin, D. S., Stinson, F. S., Dawson, D. A., Goldstein, R. B., Smith, S., … & Saha, T. D. (2006). The epidemiology of DSM-IV panic disorder and agoraphobia in the United States: results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. The Journal of clinical psychiatry.
• [3] Lee, H. B., Hening, W. A., Allen, R. P., Kalaydjian, A. E., Earley, C. J., Eaton, W. W., & Lyketsos, C. G. (2008). Restless legs syndrome is associated with DSM-IV major depressive disorder and panic disorder in the community. The Journal of neuropsychiatry and clinical neurosciences, 20, 101-105.
• [4] Craske, G. M., Kircanski, K., Phil, M. A. C., and others, 2010. Panic disorder: a review of DSM-IV panic disorder and proposals for DSM-V. Depression and anxiety, 0, 1-20.
• [5] Sheikh, J. I., Leskin, G. A., & Klein, D. F. (2002). Gender differences in panic disorder: findings from the National Comorbidity Survey. American Journal of Psychiatry, 159, 55-58.