Wat is somatische symptoomstoornis?
Iemand met een somatische symptoomstoornis (SSS) heeft lichamelijke klachten, zoals pijn of vermoeidheid, die niet volledig verklaard kunnen worden door (1) een medische conditie, (2) middelengebruik of (3) een andere psychische stoornissen. De somatische symptomen veroorzaken klachten waaronder de persoon lijdt, of die het functioneren in het dagelijks leven in hevige mate verstoren. De somatische symptomen gaan gepaard met excessieve en buitensporige gedachten, gedragingen of gevoelens over deze somatische klachten. Deze klachten moeten 6 maanden of langer aanwezig zijn.
Somatische symptoomstoornis, voorheen somatisatiestoornis genoemd, valt goed te behandelen met cognitieve gedragstherapie (CGT) [1],[3] en in sommige gevallen met kortdurende psychodynamische interpersoonlijke psychotherapie (PIP) [2]. Ongeveer 5,6% van de mensen voldoet ooit bijna aan de criteria van SSS (er is sprake van verscheidene fysieke klachten die niet geheel verklaard kunnen worden door een medische conditie) [4],[5] en SSS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen [5],[6],[7].
De helft van de mensen met SSS geven aan in hun jeugd te zijn getraumatiseerd door hun primaire opvoeder(s) [8], hetgeen suggereert dat deze mensen kunnen profiteren van PTSS behandeling. Dit wordt ook ondersteund door onderzoek [9].
Deze pagina legt uit wat somatische symptoomstoornis is en hoe iemand dit kan herkennen. Op deze website kun je ook informatie vinden over de oorzaken, behandeling en feiten over SSS. Daarnaast is er ook de mogelijkheid tot het invullen van de SSS vragenlijst en is er een zelfhulppagina voor SSS.
Ga naar:
Bij Barends Psychology Practice wordt somatische symptoomstoornis (online) behandeld. Meld je hier aan voor een eerste, gratis online sessie. (Afhankelijk van jouw zorgpolis kan het zijn dat de behandeling vergoed wordt).
Het herkennen van somatische symptoomstoornis
Niet iedereen die somatische klachten heeft voldoet aan de criteria voor somatische symptoomstoornis (SSS). Deze somatische klachten moeten gepaard gaan met of (1) voortdurende hevige angst over deze klachten of de gezondheid, of (2) het besteden van veel tijd en energie aan deze klachten of de eigen gezondheid, of (3) buitensporige gedachten en zorgen over deze klachten.
Voorbeelden van deze klachten zijn:
- Hoofdpijn
- Opgeblazen gevoel
- Blozen
- Rugpijn
- Gewrichtspijn
- Buikpijn
- Pijn tijdens geslachtsgemeenschap
SSS komt het meest tot uiting bij adolescenten en jongvolwassenen, waarbij de piek op 20 jaar ligt [2]. Bepaalde somatische klachten komen vaker voor onder mensen van 45 jaar en ouder, zoals: erectiestoornis, geheugenverlies, doofheid, pijn aan de gewrichten, pijn in handen of voeten, hartkloppingen of urologische problemen [10].
Wanneer is het verstandig om professionele hulp in te schakelen?
Het is belangrijk om professionele hulp (psychiater of psycholoog) in te schakelen als je de meeste van bovenstaande klachten en voorwaarden herkent. Als je het gevoel hebt dat er iets niet goed zit, dan is het ook belangrijk om toch even contact op te nemen met een therapeut. In het algemeen geldt dat psychische klachten verergeren naarmate men langer wacht met het inschakelen van professionele hulp.
Literatuur
- [1] Sumathipala, A. (2007). What is the evidence for the efficacy of treatments for somatoform disorders? A critical review of previous intervention studies. Psychosomatic medicine, 69, 889-900.
- [2] Sattel, H., Lahmann, C., Gündel, H., Guthrie, E., Kruse, J., Noll-Hussong, M., … & Schneider, G. (2012). Brief psychodynamic interpersonal psychotherapy for patients with multisomatoform disorder: randomised controlled trial. The British Journal of Psychiatry, 200, 60-67.
- [3] Kroenke, K. (2007). Efficacy of treatment for somatoform disorders: a review of randomized controlled trials. Psychosomatic medicine, 69, 881-888.
- [4] De Waal, M. W., Arnold, I. A., Eekhof, J. A., & Van Hemert, A. M. (2004). Somatoform disorders in general practice. The British Journal of Psychiatry, 184, 470-476.
- [5] Jacobi, F., Wittchen, H. U., Hölting, C., Höfler, M., Pfister, H., Müller, N., & Lieb, R. (2004). Prevalence, co-morbidity and correlates of mental disorders in the general population: results from the German Health Interview and Examination Survey (GHS). Psychological medicine, 34, 597-611.
- [6] Becker, S., Al Zaid, K., & Al Faris, E. (2002). Screening for somatization and depression in Saudi Arabia: a validation study of the PHQ in primary care. The International Journal of Psychiatry in Medicine, 32, 271-283.
- [7] Roca, M., Gili, M., Garcia-Garcia, M., Salva, J., Vives, M., Campayo, J. G., & Comas, A. (2009). Prevalence and comorbidity of common mental disorders in primary care. Journal of affective disorders, 119, 52-58.
- [8] Annemiek van, D., Julian D, F., Onno van der, H., Maarten JM, V. S., Peter GM, V. D. H., & Martina, B. (2011). Childhood traumatization by primary caretaker and affect dysregulation in patients with borderline personality disorder and somatoform disorder. European Journal of Psychotraumatology, 2, 5628.
- [9] van Rood, Y. R., & de Roos, C. (2009). EMDR in the treatment of medically unexplained symptoms: A systematic review. Journal of EMDR Practice and Research, 3, 248-263.
- [10] Rief, W., Hessel, A., & Braehler, E. (2001). Somatization symptoms and hypochondriacal features in the general population. Psychosomatic medicine, 63, 595-602.