Hulp bij depressie: hoe werkt het?
Hulp bij depressie is in minimaal 60% van de gevallen effectief. Een psycholoog, arts of psychiater kan hulp bij depressie bieden door middel van medicatie, therapie of een combinatie hiervan. Een combinatie van therapie en medicatie is het meest effectief bij ernstige depressie, omdat de medicatie zorgt voor een goed/beter gevoel en dit weer een positieve uitwerking kan hebben op de therapie. Alleen medicatie, daarentegen, werkt op de lange termijn niet zo goed. Het is erg belangrijk dat iemand die depressief is leert hoe ze een terugval kunnen voorkomen. Therapie voor depressie richt zich op terugvalpreventie, het bieden van handvatten om zelf een depressie te voorkomen of om er weer uit te komen. Met behulp van internet kan dit tegenwoordig net zo effectief als met face-to-face therapie. Voor matige en milde depressie is therapie doorgaans de meest effectieve behandelmethode.
Ga voor meer informatie naar:
Bij Barends Psychology Practice wordt depressie behandeld. Meld je hier aan om een eerste, gratis, afspraak te maken. (Afhankelijk van jouw zorgverzekering wordt behandeling soms vergoed).
Belangrijke informatie vooraf:
Zowel cognitieve gedragstherapie alleen als een combinatie van therapie en medicatie zijn effectieve manieren om depressie te behandelen. Een arts of psychiater heeft de bevoegdheid om medicatie uit te schrijven, zoals antidepressiva. Wees je er wel van bewust dat iedere medicatie bij iedereen anders aanslaat (en soms zelfs helemaal niet aanslaat). Soms werkt medicatie bij persoon A veel beter dan bij persoon B. Ga met je psychiater of huisarts na welke medicatie het beste bij jou werkt. Na beëindiging van de behandeling (medicatie of therapie) kan een depressie na verloop van tijd weer terug komen, hoewel deze kans aanzienlijk lager is bij mensen die Cognitieve Gedragstherapie (CGT) gehad hebben.
Hier is een kort overzicht van effectieve behandelmethoden.
Hulp bij depressie – Cognitieve Gedragstherapie (CGT)
Volgens de CGT-theorie is iemands gemoedstoestand direct gerelateerd aan diens gedachtepatronen. Iemands gemoedstoestand, zelfbewustzijn, fysieke gesteldheid en gedrag wordt aangetast door negatief en disfunctioneel denken. Het doel van CGT is om deze negatieve gedachtepatronen te herkennen, ze te analyseren en vervangen voor meer neutrale en realistische gedachtepatronen. Daarnaast is een ander doel van CGT het veranderen van gedragspatronen die voortkomen uit negatief en disfunctioneel denken. Bij CGT gaat men uit van een neerwaartse spiraal: negatief en disfunctioneel denken leidt tot negatief en disfunctioneel gedrag, hetgeen weer leidt tot negatieve en disfunctionele gedachten. Door deze neerwaartse spiraal te doorbreken, zo laat onderzoek zien, verandert de gemoedstoestand ook.
CGT is een effectieve vorm voor hulp bij depressie, en dan vooral bij niet chronische, lichte tot milde depressie. Online therapie bij Barends Psychology Practice past CGT online toe en is bewezen effectief [1].
(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)
Acceptance and Commitment (ACT) therapie is een nieuwe cognitieve gedragstherapie vorm en ook effectief als hulp bij depressie [2]. De ACT theorie suggereert dat mensen depressief raken doordat ze controle over hun gevoelens, gedachten, fysieke sensaties en herinneringen willen behouden. Deze hang naar controle zorgt, volgens ACT, voor het vermijden van bepaalde normale ervaringen, zoals angst, nervositeit, eenzaamheid en somberheid. Deze wil om de controle te hebben over de situatie geeft iemand het gevoel gevangen te zitten in diens eigen gedachten. En deze gevangenschap maakt ‘genieten’ haast onmogelijk. ACT therapie richt zich op de hierboven genoemde processen en leert de cliënt accepteren dat alle ervaringen onderdeel zijn van het leven, niet alleen maar de leuke gedachten, gevoelens, emoties en herinneringen.
Hulp bij depressie – Antidepressiva
Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI): Bij depressieve mensen werken de neurotransmitters niet efficiënt genoeg, omdat de neurotransmitters te snel weer opgenomen worden nadat ze zijn vrijgekomen. SSRI’s remmen de heropname van de neurotransmitter serotonine, waardoor serotonine langer actief blijft in de hersenen. Serotonine beïnvloedt slaap, gemoedstoestand en eetlust. Mogelijke bijwerkingen: slapeloosheid, misselijkheid, verminderde eetlust, seksuele problemen en constipatie.
Effectiviteit: Twee meta-analyses uit 2008 (Kirch) en 2010 (Fournier) laten zien dat er geen SSRI’s nauwelijks tot niet beter werken dan placebo, in geval van matige en milde depressie. Bij meer ernstige vormen van depressie was het effect van SSRI’s relatief klein tot substantieel.
Ook kortdurende milde antidepressiva waren niet effectiever dan placebo (bron: NICE review). SSRI’s als hulp bij depressie kan voor sommige mensen effectief zijn, maar zoals onderzoek suggereert, zijn ze waarschijnlijk niet de beste behandeloptie.
Selectieve serotonine-en-noradrenaline-heropnameremmers (SNRI’s): SNRI’s remmen niet alleen de heropname van serotonine, maar ook die van noradrenaline. Sommige SNRI’s remmen zelfs de heropname van dopamine. SSRI’s en SRNI’s werken nagenoeg op dezelfde manier. Recent onderzoek richt zich op de vraag ‘wanneer SSRI’s en wanneer SNRI’s voor te schrijven?’. Mogelijke bijwerkingen van SNRI’s zijn: slapeloosheid, hoge bloeddruk, maag-darmproblemen, gewichtstoename of -verlies, rusteloosheid, beven, geeuwen, sedatie, slapeloosheid en seksuele disfunctie (abnormale erectie en ejaculatie, verminderd libido).
Effectiviteit: onderzoek suggereert dat SNRI’s effectiever zijn van SSRI’s en minder bijwerkingen hebben. Hoewel CGT nog steeds effectiever is, kunnen SNRI’s een goed alternatief zijn.
(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)
Monoamino-oxidaseremmers (MAO-remmers): MAO-remmers remmen de monoamino-oxidase activiteit. Monoamino’s reguleren de bloeddruk, beweging en gemoedstoestand. Voorbeelden van mono-amino’s zijn de neurotransmitters noradrenaline, adrenaline, dopamine en serotonine. Klassieke MAO-remmers worden nog maar zelden gebruikt, omdat ze gevaarlijk zijn in combinatie met kaas, zuurkool en bier. Moderne MAO-remmers zijn iets selectiever (in werking) en conventioneler dan de klassieke MAO-remmers. Er zijn twee moderne MAO-remmers: MAO-remmer-A en MAO-remmeber-B: MAO-A en MAO-B. MAO-A heeft in een antidepressiva effect, waarbij MAO-B gebruikt wordt bij Parkinson.
Effectiviteit: MAO-remmers zijn effectief bij atypische depressie, normale depressie en erg effectief bij bipolaire stoornis. Afhankelijk van het type depressie kunnen MAO-remmers een effectief zijn.
Tricyclisch antidepressivum (TCA’s): TCA’s remmen de heropname van de neurotransmitters serotonine en noradrenaline, waardoor beide neurotransmitters langer actief blijven in de hersenen. Het duurt TCA’s een paar weken om te gaan werken, omdat de juiste balans opgebouwd moet worden in het bloed. 50 tot 60% van de volwassenen reageren goed op TCA’s. Bijwerkingen van TCA’s: droge mond, constipatie, blaasproblemen, seksuele problemen, duizeligheid en toegenomen hartslag.
Effectiviteit: TCA’s zijn effectief in iets meer dan de helft van de gevallen.
Literatuur:
- [1] Kessler, D., Lewis, G., Kaur, S., et al., 2009. Therapist-delivered internet psychotherapy for depression in primary care: a randomized controlled trial. The Lancet, 374, 628-634.
- [2] Forman, E. M., Herbert, J. D., Moitra, E., Yeomans, P. D., & Geller, P. A., 2007. A randomized controlled effectiveness trial of Acceptance and Commitment therapy and cognitive therapy for anxiety and depression. Behaf. Modif., 31, 772-799.