Hoe genees je je eigen narcisme? Een zelfhulpgids
Oorzaken van de narcistische persoonlijkheidsstoornis – Infographic.
Narcisme bestaat op een spectrum, variërend van gezonde eigenwaarde tot een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS), een klinisch significante aandoening die relaties, emotioneel welzijn en sociale functies ernstig kan beïnvloeden [1]. Veel mensen met narcistische trekken voldoen niet aan de volledige criteria voor NPS, maar hebben toch moeite met disfunctionele interpersoonlijke patronen, emotionele instabiliteit en een buitensporige behoefte aan bewondering [2]. De weg naar het helen van je eigen narcisme vereist zelfbewustzijn, emotie-regulatie en de ontwikkeling van oprechte verbindingen met anderen.
Begrip van narcistische kenmerken en hun oorsprong
Om je eigen narcisme te genezen, is het essentieel om de oorsprong en psychologische mechanismen ervan te begrijpen. Onderzoek suggereert dat narcistische trekken ontstaan door een combinatie van genetische aanleg, vroege jeugdervaringen en omgevingsfactoren [3]. Een andere studie [4] suggereert dat inconsistente ouderlijke zorg, buitensporige lof of kritiek en onopgelost jeugdtrauma kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van narcistische afweermechanismen.
Narcisme manifesteert zich in twee primaire vormen: grandioos narcisme en kwetsbaar narcisme. Grandioos narcisme wordt gekenmerkt door openlijke arrogantie, eigendunk en dominantie, terwijl kwetsbaar narcisme zich uit in overgevoeligheid, onzekerheid en verborgen zelftwijfel [5]. Het herkennen van deze kenmerken in jezelf is de eerste stap naar verandering.
Voor meer relevante informatie, ga naar:
- Wat is narcistische persoonlijkheidsstoornis?
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis symptomen.
- Oorzaken voor NPS.
- Behandeling van NPS.
- NPS diagnosticeren
- Leven met een narcist.
- Kind van een narcistische ouder zijn, wat nu?
- Een narcistisch kind hebben
- Narcistische schoonouders hebben.
- Korte Narcistische persoonlijkheidsstoornis test.
- Uitgebreide narcistische persoonlijkheidsstoornis test.
- Interessante narcisme feiten.
- Online behandeling voor narcisme
- Terug naar de startpagina.
Bij Barends Psychology Practice wordt narcisme behandeld en wordt ook behandeling aangeboden aan slachtoffers van narcisme. Meld je hier aan om een gratis introductiesessie te boeken.
Heel je eigen narcisme – De rol van zelfreflectie in genezing
Het helen van narcistische trekken begint met zelfreflectie en een eerlijke beoordeling van je gedrag en motivatie. Onderzoekers benadrukken dat mensen met narcistische neigingen vaak worstelen met zelfbewustzijn door diepgewortelde afweermechanismen zoals ontkenning en projectie [6].
Strategieën voor zelfreflectie
Dagboekschrijven
- Schrijven over persoonlijke ervaringen, emoties en reacties kan helpen narcistische patronen te herkennen. Voorbeeld: Na een verhitte discussie met een collega schrijf je in je dagboek:
“Ik voelde me niet gerespecteerd toen mijn collega het niet eens was met mijn idee. Maar werd ik echt genegeerd, of reageerde ik op mijn behoefte aan controle? Misschien moet ik om verduidelijking vragen in plaats van het ergste te veronderstellen.”
• Doel: Dit helpt bij het blootleggen van patronen van eigendunk, overgevoeligheid of defensiviteit./li>
Eerlijke feedback vragen
- Vertrouwde vrienden of therapeuten kunnen waardevolle inzichten geven in je gedrag. Voorbeeld: Je vraagt een goede vriend: “Kom ik over als afwijzend als we praten? Ik wil werken aan beter luisteren.” Je vriend antwoordt: “Soms lijkt het alsof je het gesprek naar jezelf toetrekt in plaats van in te gaan op wat ik zeg.” Een vervolgvraag kan zijn: “Hoe kan ik dit het beste veranderen?” waarbij je laat zien open te staan voor de feedback die je ontvangt.
• Doel: Dit soort feedback helpt bij zelfverbetering in sociale interacties.
Mindfulness en meditatie
- Mindfulness kan emotie-regulatie verbeteren en impulsieve reacties verminderen. Voorbeeld: Je merkt dat wanneer iemand je bekritiseert, je hartslag stijgt en je direct in de verdediging wilt schieten. In plaats daarvan haal je diep adem, pauzeer je en herinner je jezelf eraan:
“Dit is slechts feedback. Ik hoef niet meteen te reageren.”
• Doel: Mindfulness vermindert impulsiviteit en verhoogt emotionele regulatie.
Denkfouten uitdagen
- Je overtuigingen over superioriteit of slachtofferschap in twijfel trekken kan leiden tot persoonlijke groei. Voorbeeld: Je betrapt jezelf op de gedachte: “Ik ben de enige competente persoon op mijn werk. Mijn baas waardeert mijn genialiteit gewoon niet.” Je daagt dit uit door te vragen: “Is dit echt waar? Overschat ik soms mijn capaciteiten en negeer ik de bijdragen van anderen?”
• Doel: Dit doorbreekt grandioze zelfbeelden en bevordert een evenwichtiger zelfbeeld.
Heel je eigen narcisme – Ontwikkelen van emotie-regulatievaardigheden
Een belangrijk onderdeel van het helen van je eigen narcisme is het effectief leren beheersen van emoties. Mensen met narcistische trekken hebben vaak moeite met emotie-regulatie, wat leidt tot woede-uitbarstingen, defensiviteit of terugtrekking [7].
Technieken voor emotie-regulatie
- Cognitief-gedragsmatige strategieën – Uitdagende denkpatronen, zoals zwart-witdenken of catastrofaal denken. Voorbeeld: Het doorbreken van de overtuiging dat kwetsbaarheid tonen een teken van zwakte is, kan helpen om op een gezondere manier contact te maken met je emoties.
- Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken – Diep ademhalen of progressieve spierontspanning toepassen om stress te beheersen. Effect: Diep ademhalen verhoogt de bloedcirculatie, waardoor je kalmeert.
- Stresstolerantie vaardigheden – Leren omgaan met ongemak zonder defensief gedrag te vertonen. Tip: Bedenk dat elke gedachte, emotie en ervaring tijdelijk is en vanzelf zal wegebben. Er is geen noodzaak om direct op negatieve emoties te reageren of te handelen.
- Emotioneel etiketteren – Emoties identificeren en benoemen in plaats van impulsief te reageren. Voorbeeld: In plaats van boos te reageren wanneer je partner het niet met je eens is, neem je een moment om je gevoelens te benoemen:
“Ik voel me onzeker op dit moment. Ik ben bang dat ik genegeerd word, en dat frustreert me.”
• Doel: Het benoemen van emoties helpt ze te reguleren in plaats van impulsief te handelen.
Oprechte empathie ontwikkelen
Een van de kenmerken van narcisme is een verminderd vermogen tot empathie [8]. Het ontwikkelen van empathie is cruciaal voor diepere verbindingen en het helen van interpersoonlijke disfunctie.
Stappen om empathie te ontwikkelen
- Actief luisteren – Volledig aanwezig zijn in gesprekken en met oprechte nieuwsgierigheid luisteren. Voorbeeld: Leg je telefoon weg en maak oogcontact wanneer je partner of vriend(in) met je praat. Vat samen wat ze hebben gezegd om te controleren of je hen goed hebt begrepen.
- Perspectief innemen – Jezelf inleven in hoe anderen zich voelen in verschillende situaties. Voorbeeld: Denk na over hoe iemand zich voelde tijdens een gesprek met jou. Of wanneer je een soapserie kijkt: probeer je voor te stellen hoe de personages zich voelen in bepaalde situaties. Je kunt dit bespreken met je partner of een vriend(in).
- Compassievolle daden verrichten – Vrijwilligerswerk doen of anderen ondersteunen kan je empathisch vermogen vergroten. Let op: Doe dit alleen om anderen te helpen, niet om je eigen imago op te poetsen. Dit betekent: houd het voor jezelf.
- Therapeutische oefeningen – Rollenspellen en geleide visualisatietechnieken kunnen helpen bij het opbouwen van emotioneel begrip, maar worden alleen aanbevolen onder begeleiding van een professional in de geestelijke gezondheidszorg.
Helen door betekenisvolle relaties
Narcisme ontstaat vaak vanuit een onveilige hechtingsstijl, wat kan leiden tot moeite met het vormen van gezonde relaties [9]. Om je eigen narcisme te helen, is het essentieel om authentieke, wederkerige relaties op te bouwen in plaats van relaties die gebaseerd zijn op bewondering of bevestiging.
Strategieën voor het opbouwen van gezonde relaties
- Kwetsbaarheid oefenen: Openlijk emoties en angsten delen in plaats van een façade van perfectie in stand te houden. Doel: Ervaren dat mensen je kwetsbaarheid niet tegen je zullen gebruiken.
- Grenzen stellen: De grenzen van anderen herkennen en respecteren. Doel: Begrijpen dat mensen verschillende voorkeuren hebben en dat dit oké is.
- Wederzijds respect ontwikkelen: Manipulatief of controlerend gedrag vermijden. Doel: Ervaren dat compromissen sluiten en ‘nee’ accepteren relaties versterkt.
- Wonden uit het verleden herstellen: Waar nodig excuses aanbieden en zaken goedmaken. Doel: Leren dat mensen elkaar vergeven en dat zelfreflectie gewaardeerd wordt.
De rol van therapie bij het helen van narcistische trekken
Behandeling van NPS -infographic.
Therapie biedt gestructureerde ondersteuning voor mensen die hun narcistische neigingen willen helen. Verschillende therapeutische benaderingen hebben bewezen effectief te zijn bij de behandeling van narcistische trekken en NPS. Voor meer informatie over behandeling van narcisme,
klik hier.
Effectieve therapeutische benaderingen:
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
- Helpt disfunctionele denkpatronen uit te dagen en emotie-regulatie te verbeteren [10]. Example: Voorbeeld: Een therapeut helpt je inzien dat je perfectionisme voortkomt uit een diepe angst om te falen. Je oefent met het herkaderen van gedachten, van “Als ik een fout maak, ben ik waardeloos” naar “Fouten maken hoort bij groei, en ik kan ervan leren.”
• Doel: CGT daagt starre en zelfdestructieve overtuigingen uit, wat flexibiliteit en zelfacceptatie bevordert.
Schematherapie
- Richt zich op diepgewortelde onaangepaste schema’s, zoals verlating, defectheid of superioriteit [11]. Voorbeeld: Je ontdekt in therapie dat je behoefte aan bewondering voortkomt uit een vroege overtuiging dat je ‘niet goed genoeg’ bent (een defectheidsschema). Door middel van geleide visualisatie herbeleef je jeugdherinneringen waarin je je onvoldoende voelde en bekijkt deze met een compassievolle blik.
• Doel: Deze techniek helpt bij het helen van diepgewortelde emotionele wonden.
Overdrachtsgerichte psychotherapie (TFP)
- Richt zich op het verbeteren van zelfbewustzijn en interpersoonlijk functioneren door relationele patronen te onderzoeken [12]. Voorbeeld: In therapie merk je dat je de therapeut vaak devalueert en denkt: “Ze weten niet waar ze het over hebben.” De therapeut wijst erop hoe dit een weerspiegeling is van je moeite om anderen in je persoonlijke relaties te vertrouwen.
• Doel: TFP helpt disfunctionele relationele patronen blootleggen en veranderen.
Mentalization-Based Therapy (MBT)
- Verbetert het vermogen om de eigen mentale toestand en die van anderen te begrijpen [13]. Voorbeeld: Je vertelt je therapeut over een conflict op het werk waarin een collega je suggestie negeerde. De therapeut vraagt: “Wat denk je dat je collega op dat moment voelde?” Je denkt na en zegt: “Misschien waren ze gestrest en gefocust op hun eigen taak, in plaats van mij opzettelijk te negeren.”
• Doel: MBT vergroot het vermogen om situaties vanuit meerdere perspectieven te bekijken, wat interpersoonlijke relaties verbetert.
Heel je eigen narcisme – Voortgang meten in persoonlijke groei
Het helen van narcisme is een geleidelijk proces dat consistente inspanning vereist. Indicatoren van vooruitgang zijn onder andere:
- Toegenomen zelfbewustzijn – Narcistisch gedrag herkennen en aanpakken. Voorbeeld: Je merkt dat je iemand in een gesprek onderbreekt, herkent de gewoonte en stopt bewust om hen te laten uitspreken.
• Doel: Bewustzijn is de eerste stap naar betekenisvolle verandering. - Grotere emotionele stabiliteit – Minder impulsieve reacties en stemmingswisselingen.Voorbeeld: In plaats van boos te worden wanneer een vriend een afspraak afzegt, neem je afstand en denkt: “Dit is niet persoonlijk. Mensen hebben een druk leven.”
• Doel: Emotie-regulatie leidt tot gezondere reacties op tegenslagen. - Verbeterde relaties – Meer authentieke en wederkerige interacties. Voorbeeld: Een vriend zegt tegen je: “Ik heb het gevoel dat je me nu echt luistert, in plaats van alleen te wachten tot je aan de beurt bent om te praten.”
• Doel: Verschuiving van zelfgerichtheid naar wederzijdse betrokkenheid verbetert relaties. - Minder behoefte aan externe bevestiging – Zelfwaardering halen uit jezelf in plaats van uit bewondering van anderen. Voorbeeld: Je plaatst een bericht op sociale media zonder obsessief te controleren hoeveel likes of reacties je krijgt.
• Doel: Zelfwaardering wordt intern bepaald in plaats van afhankelijk te zijn van externe goedkeuring. - Verhoogde empathie en compassie – Meer aandacht voor de perspectieven en emoties van anderen. Voorbeeld: Je ziet een collega worstelen met een project en biedt hulp aan in plaats van hun competentie in twijfel te trekken.
• Doel: Oprechte empathie bevordert diepere, authentiekere verbindingen.
Conclusie
Om je eigen narcisme te helen, moet je diepgaand aan zelfreflectie doen, emotie-regulatie ontwikkelen, empathie opbouwen en betekenisvolle relaties aangaan. Hoewel de reis uitdagend kan zijn, biedt het de mogelijkheid tot grotere zelfacceptatie, verbeterde relaties en emotioneel welzijn. Door therapeutische strategieën te integreren, oprechte verbindingen te ontwikkelen en zelfbewustzijn te vergroten, kunnen mensen met narcistische trekken een transformatieve weg inslaan naar persoonlijke groei en vervulling. Voortdurend onderzoek en psychologische inzichten blijven essentieel om methoden te verfijnen voor mensen die willen herstellen van narcistische neigingen.
Literatuur
- [1] Miller, J. D., Campbell, W. K., & Pilkonis, P. A. (2007). Narcissistic personality disorder: Relations with distress and functional impairment. Comprehensive psychiatry, 48(2), 170-177.
- [2] Ngwu, D. C., Kerna, N. A., Carsrud, N. D. V., Holets, H. M., Chawla, S., Flores, J. V., … & Jomsky, B. M. (2024). Narcissistic Personality Disorder: Understanding the Origins and Causes, Consequences, Coping Mechanisms, and Therapeutic Approaches. EC Psychology and Psychiatry, 13, 01-21.
- [3] Deng, F., Ding, L., & Liao, C. C. (2021, December). An overview of narcissistic personality disorder. In 2021 4th International Conference on Humanities Education and Social Sciences (ICHESS 2021) (pp. 1605-1610). Atlantis Press.
- [4] Yakeley, J. (2018). Current understanding of narcissism and narcissistic personality disorder. BJPsych advances, 24(5), 305-315.
(Advertentie. Voor meer informatie, scroll naar beneden.)
Heel je eigen narcisme – Meer Literatuur